DDV1532 building maintanence

1.0    PENGENALAN

Penyenggaraan kini dikaitkan dengan pulangan pelaburan dan nilai bangunan itu sendiri. Semakin besar modal awal yang diperlukan untuk membangunkan sesuatu projek bangunan,maka semakin besar pula pula pulangan yang di harapkan. Oleh sebab itu,sesuatu bangunan seperti hotel,kompleks membeli belah,pejabat atau pangsapuri perlu sentiasa dalam keadaan seperti baru iaitu dapat memenuhi fungsi dengan sepenuhnya bagi mendapatkan pulangan yang tertinggi.

Hampir setiap bangunan tidak terlepas dari daripada kecacatan atau kerosakan walaupun berbagai-bagai langkah pencegahan diambil semasa rekabentuk dan pembinaanya. Namun demikian,bangunan swasta biasanya lebih terpelihara berbanding dengan bangunan awam. Di Negara kita,banyak bangunan awam yang penting dan berharga seperti sekolah,hospital,perhentian bas dan lain-lain berada dalam keadaan yang sagat menyedihkan. Ada sesetengah pihak yang lebih suka membina bangunan baru bagi mengantikan bangunan terbiar daripada memperbaiki dan menjaganya. Keadaan ini sebenarnya biasa terjadi di Negara-negara membangun. Banyak peruntukan bagi penyenggaraan di potong dan disalurkan bagi pembinaan baru tanpa menyedari bahwa setiap bangunan baru tersebut ialah menambahkan beban peyeggaraan. Akibatnya semakin semakin banyak bangunan yang terpaksa dilupuskan jauh lebih awal daripada masa yang sepatutnya. Ini bermakna Negara kehilangan sebahagian daripada harta yang dibina daripada modal yang terhad.

Peyenggaraan bangunan sebenarnya diperlukan sebaik sahaja bangunan disiapkan. Di peringkat awal ini,kecacatan yang terjadi berpunca dari daripada reka bentuk atau pembinaan bangunan itu sendiri. Di sepanjang proses pembinaan,setiap pindaan reka bentuk yang diperlukan dan diperakukan oleh arkitek akan di tanggung oleh gunawan sebaliknya, kecacatan disebabkan oleh kecuaian semasa pembinaan akan di tanggung oleh kontraktor. Jangka masa tanggungan kecacatan selama enam atau dua belas bulan di peruntukan dalam kontrak pembinaan. Dalam tempoh tersebut kontraktor dikehendaki membaiki sebarang kecacatan yang ada dengan kosnya sendiri. Selepas tempoh tersebut berakhir,pengurus bangunan perlu menyediakan aturcara peyenggaraan selanjutnya. Apa yang perlu dipastikan adalah bangunan dapat memenuhi fungsi dengan sepenuhnya dan menghasilkan keuntungan disepanjang hayat ekonominya.

1.1           Matlamat penyenggaraan

Matlamat utama penyenggaraan adalah untuk mengurangkan seberapa

mungkin kegagalan dan kecacatan terhadap elemen dan peralatan bangunan secara

efektif dan sistematik. Secara tidak langsung, segala aspek keselamatan dan

keselesaan akan lebih terjamin bukan sahaja kepada pengguna malah kepada

pemilik dan organisasi.

Penyenggaraan yang berkesan dapat membantu untuk mengenalpasti

masalah-masalah kegagalan dan kerosakan pada sesuatu tahap masa dan keadaan

tertentu yang seterusnya dapat membantu kepada pemilihan kaedah dan bahan yang

sesuai untuk dilaksanakan. Pemilihan kaedah dan bahan yang terbaik dapat

mengelakkan penyenggaraan susulan pada komponen dan peralatan yang sama

dalam jangka masa yang terdekat. Hanya melalui penyenggaraan sahaja sesuatu elemen dan peralatan

bangunan yang rosak dapat dikembalikan kepada fungsi dan keadaan asalnya.

Tanpa tindakan penyenggaraan yang sebegini, sudah tentu akan berlakunya

pelupusan bangunan-bangunan sebelum tiba pada masanya.

1.1           Jenis-jenis penyenggaraan

Berkesan” dan “sistematik” merupakan dua kata kunci kepada kejayaan

sesuatu aktiviti penyenggaraan. Dalam konteks ini, BS 3811: 1984 telah

membahagikan penyenggaraan kepada dua bahagian utama menerusi atucara dan

perlaksanaannya, iaitu:-

(i) Penyenggaraan Terancang (planned maintenance)

(ii) Penyenggaraan Tidak Terancang (unplanned maintenance)

Kedua-dua jenis penyenggaraan ini dapat dibahagikan kepada dua jenis,

sama ada penyenggaraan pencegahan atau penyenggaraan pembaikan dan

seterusnya terbahagi pula kepada jenis penyenggaraan berjadual dan penyenggaraan

berdasarkan keadaan:

1.2           Penyenggaraan terancang

Merujuk kepada British Standard BS 3811: 1984 Penyenggaraan terancang

(planned maintenance) ditakrifkan sebagai:-

“Maintenance organized and carried out with forethought, control and the used of

record to a predetermined plan”.

Ini bermakna penyenggaraan terancang adalah merupakan penyenggaraan

yang dilaksanakan menerusi rancangan pratentu yang mengambil kira segala

perancangan pada masa hadapan, aspek pengawalan dan penggunaan rekod-rekod

terdahulu dalam menjalankan aktiviti-aktiviti yang berkaitan.

Reka bentuk perancangan dan perlaksanaan penyenggaraan ini ditunjukkan

sama ada menerusi carta, lukisan aturcara komputer yang mana setiap data-datanya

direkodkan dan diperuntukan kos perlaksanaannya. Penyenggaraan jenis ini

biasanya diapdatasikan sewaktu awal proses pembinaan dan terus dikekalkan dari

masa ke semasa.

Penyenggaraan terancang boleh dibahagikan kepada dua jenis iaitu

penyenggaraan pencegahan dan penyenggaraan pembaikan yang mana masingmasing

mempunyai tujuan dan kaedah perlaksanaannya yang tersendiri.

1.3           Penyenggaraan pecegahan

 

Penyenggaraan pencegahan merupakan penyenggaraan pratentu yang

dilaksanakan mengikut kalaan masa dan prestasi sesuatu item sebagaimana yang

telah ditetapkan. Tujuan utamanya adalah untuk mengurangkan kemungkinan

berlakunya sebarang kerosakan atau degredasi terhadap prestasi sesuatu item.

Penyenggaraan jenis ini dilihat sebagai suatu tindakan segera yang diambil

dalam mencegah kerosakan sesuatu item tertentu bangunan. Sekiranya tindakan

awal ini diabaikan, kemungkinan kerosakan daripada item tersebut boleh

menyebabkan kerosakan kepada item-item bangunan yang lain.

Oleh kerana faktor manusia dan keadaan menjadi penentu kepada

penyenggaraan jenis ini, maka ia telah dibahagikan kepada dua bahagian iaitu

penyenggaraan berjadual dan penyenggaraan berdasarkan keadaan.

(i) Penyenggaraan Berjadual

Ø  Penyenggaraan berjadual merupakan penyenggaraan pencegahan

yang dijalankan berdasarkan tempoh kalaan masa, saiz, operasi, dan

sebagainya. Ia memerlukan kepada pemeriksaan dan pengawalan

secara rutin terhadap kerosakan dan kegagalan elemen dan peralatan

bangunan. Melalui penyenggaraan ini, suatu tempoh masa, saiz

operasi, dan kekerapan kerosakan dan kegagalan dapat dijangkakan.

Penyenggaraan seperti ini terdiri daripada kerosakan dan kegagalan

yang berkaitan kekerapan penggunaan item-item bangunan ini dan

juga keadaan persekitarannya. Di antara kerja-kerja yang terlibat

Ialah seperti mengecat, pembersihan dan sebagainya.

(ii) Penyenggaran Berdasarkan Keadaan

Ø  Penyenggaraan jenis ini adalah merupakan penyenggaraan

pencegahan yang dilaksanakan dengan adanya pemahaman dan

pengetahuan yang sebaiknya berhubung kriteria dan keadaan bagi

sesuatu item bangunan. Maklumat-maklumat pemeriksaan kawalan

rutin yang dijalankan dari masa ke semasa. Pemeriksaan dan

kawalan dari masa ke semasa yang dilakukan ini akan mengarahkan

kepada pemilihan kaedah dan bahan-bahan yang sesuai mengikut

keadaan sebenar kegagalan dan kecacatan struktur-struktur terbabit.

1.4           Penyenggaraan pembaikan

Penyenggaraan pembaikan merupakan penyenggaraan yang dijalankan

setelah berlakunya kegagalan atau kerosakan. Ia bertujuan mengembalikan fungsi

sesuatu item yang rosak atau gagal kepada fungsi asalnya seperti yang ditetapkan.

Ia adalah sebahagian daripada jenis penyenggaraan tidak terancang.

Penyenggaraan jenis ini turut melibatkan penyenggaraan kecemasan yamg

mana perlu diberikan perhatian dengan segera untuk mengelakkan akibat yang lebih

serius berlaku.

1.1           Penyenggaraan tidak terancang

 Penyenggaraan tidak terancang merupakan penyenggaraan yang

dilaksanakan tanpa perancangan tertentu. Sebarang tindakan penyenggaraan hanya

diambil setelah aduan diterima daripada pengguna, penghuni, dan lain-lain.

Penyenggaraan jenis ini hanya menggunakan pendekatan penyenggaraan

pembaikan yang mana proses membaiki hanya dilakukan setelah kegagalan dan

kerosakan benar-benar berlaku. Saiz dan operasi kerja penyenggaraan bergantung

sepenuhnya kepada bilangan dan betapa seriusnya aduan yang diterima sebelum

mengambil tindakan-tindakan seterusnya.

1.2           Kerja-kerja penyenggaraan

Jenis-jenis penyenggaraan umumnya melibatkan tiga jenis kerja iaitu kerja

biasa, kerja segera, dan kerja kecemasan. Setiap jenis kerja ini dibezakan melalui

masa tindakannya dan jenis kegagalan yang berlaku. Bagi kerja biasa, tindakan

akan diambil dalam tempoh satu hingga tiga minggu (1-3 minggu). Manakala bagi

kerja-kerja segera, tindakan diambil dalam tempoh kurang daripada satu minggu (1-

7 hari). Seterusnya kerja-kerja kecemasan yang mana tindakan serta-merta perlu

diambil iaitu dalam tempoh satu hingga dua hari (1-2 hari). Antara aktiviti-aktiviti

penyenggaraan yang terlibat di dalam jenis kerja yang dinyatakan adalah seperti

berikut:-

(i) Kerja Servis

Ø  Kerja servis melibatkan perkhidmatan-perkhidmatan pembersihan

terhadap kemudahan dan peralatan bangunan. Perkhidmatan ini

memerlukan penjadualan dan dijalankan mengikut keutamaan dan

kekerapan sesuatu peralatan atau kemudahan memerlukan kepada

penyenggaraan. Kuantiti perkhidmatan adalah bergantung kepada

saiz liputan dan bilangan peralatan sesebuah bangunan. Semakin

besar saiz liputan dan peralatan, semakin banyak kerja-kerja servis

yang diperlukan dan sebaliknya. Di antara contoh-contoh kerja-kerja

ini ialah pembersihan peralatan seperti mesin, tingkap, lantai dan

sebagainya.

(ii) Kerja Pembaikan

Ø  Kerja-kerja pembaikan dijalankan untuk menangani masalahmasalah

kegagalan dan kecacatan terhadap kemudahan dan peralatan

bangunan yang meliputi ketidaksesuaian kaedah dan bahan-bahan

yang digunakan dalam pembinaan. Maka, wajar perkhidmatan

ditumpukan pada peringkat awal setelah pembinaan selesai.

Pembaikan segera dapat mengurangkan keperluan penyenggaraan

yang lebih kerap pada kemudian hari. Kerja pembaikan

dilaksanakan berdasarkan kepada aduan dan laporan pengguna atau

pemilik berkenaan kerosakan komponen-komponen bangunan

seperti pam tandas, lampu, pendingin udara dan sebagainya yang

menjejaskan keselesaan pelbagai pihak.

(iii) Kerja Penggantian

Ø  Setiap bahan, komponen dan peralatan bagi sesebuah bangunan

mempunyai tahap dan kadar kerosakan yang berbeza yang

dipengaruhi oleh kualiti, persekitaran, dan kekerapan

penggunaannya. Oleh itu, kerja penggantian digunakan bagi

memastikan setiap item-item ini yang berada pada tahap kritikal

digantikan apabila tindakan pembaikan tidak dapat dibuat.

Pemeriksaan berjadual perlu dilakukan berterusan terhadap setiap

item yang direkodkan bertujuan mengenalpasti kegagalan dan

kerosakan. Penggantian dapat mengelakkan kesan buruk terhadap

prestasi dan fungsi bangunan. Di antara item yang perlu

diperhatikan terdiri daripada aspek struktur, mekanikal, sistem

elektrik dan sistem air yang merupakan nadi utama kepada

bangunan-bangunan.

(iv) Kerja Perlindungan

Ø  Perlindungan melibatkan kerja-kerja yang bertujuan untuk mengawal

fungsi, prestasi termasuk penampilan sesebuah bangunan.

Perlindungan perlu diberikan sepanjang hayat bangunan terbabit

kerana bangunan sentiasa terdedah kepada kerosakan dan kecacatan

yang disebabkan oleh faktor seperti cuaca, kekerapan penggunaan

dan lain-lain. Perlindungan dapat mencegah sebarang kecacatan dan

kerosakan yang lebih serius di masa hadapan. Ia dapat menjamin

ketahanan setiap komponen sepanjang penggunaannya. Contohnya,

tindakannya ialah mengecat pada permukaan luar bangunan untuk

mengawal reaksi cuaca dan serangan kulat atau fungsi.

2.0    DEFINISI STRUKTUR BANGUNAN

2.1      ASAS

·         Asas ialah unsur bangunan yang dibina khusus untuk menangung keseluruhan berat bangunan( beban mati dan beban dikenakan) dan memindahkan beban tersebut kepada tanah.Pada kebiasaanya,asas dibina dengan kedalaman satu hingga satu setenggah meter daripada aras permukaan tanah.

(sumber:Buku Teknologi Bangunan UTM)

2.2      LANTAI

·         Lantai adalah permukaan yang rata untuk menanggung beban penghuni,perabut,alatan dan kadang-kadang dinding dalam.Mengikut undang-undang kecil bangunan,lantai merupakan permukaan mana-mana tingkat bangunan termasuk rasuk,papan,batu,konkrit,besi atau apa-apa bahan yang ada kaitan dengan atau menjadi sebahagian daripada permukaan tersebut.

(Sumber:Buku Teknologi Bangunan)

2.3      DINDING

·         Dinding merupakan satu struktur yang biasanya dalam keadaan pugak.Tujuan dinding dibina adalah untuk melindungi bangunan atau bertindak sebagai pembahagi kepada ruang-ruang atau bilik-bilik.

(Sumber:Buku Teknologio Bangunan)

2.4      TANGGA

·         Tangga ialah bahagian laluan masuk atau penghubung antara lantai dalam sesebuah bangunan.Sesuatu binaan tangga mengandungi beberapa tingkat atau anak tangga yang di gunakan untuk kemudahan turun naik dari satu tingkat bangunan.Ia sama ada dibina dalam satu larian terus atau mengandungi beberapa pelantar.Oleh itu tangga boleh dibina samada dalam satu larian yang lurus atau membelok.Tiap-tiap anak tangga mengandungi bahagian yang mengufuk iaitu tempat untuk berpijak dan  bahagian pugak yang menutupi ruang di antara jejak-jejak.

(Sumber:Buku Teknologi Bangunan)

2.5      BUMBUNG

·         Bumbung merupakan elemen bangunan yang paling atas.Fungsi bumbung adalah untuk melindungi bangunan daripada hujan,panas,dan angin.Ada kalanya bumbung berfungsi sebagai melepaskan cahaya matahari ke dalam bangunan.Ia juga dibina supaya haba tidak meresap keluar terlalu banyak melaluinya.Selain itu ada kalanya bumbung boleh menambahkan kecantikan pada bangunan.

(Sumber:Buku Tan Boon Tong)

SENARAI JENIS KECACATAN PADA BANGUNAN

Ø  Kelembapan

Ø  Kecacatan cat

Ø  Keretakan

Ø  Karat dan reput

3.1      Definisi kelembapan

Ø  Kelebapan sering berlaku pada tembok,lantai dan siling dalam bangunan.Sifat ini mengakibatkan permukaan tembok dan siling itu bertompok-tompok basah dan lantai sentiasa lembab.Keadaan seperti ini menimbulkan suasana dalam bangunan tersebut kurang sihat.

(Sumber:Buku Tan Boon Tong)

3.2      Kesan-kesan jika berlaku kelembapan

Ø  Kelembapan akan menimbulkan banyak masalah terhadap sesebuah bangunan dan juga kepada penghuninya.Kesan-kesan yang berikut sering berlaku antara kesan-kesan yang sering berlaku aadalah:

a)    Bahagian-bahagian buatan besi berkarat

b)    Lepa pada tembok dan siling berperoi dan tanggal

c)    Kemasan lantai tidak lekat pada dasarnya

d)    Bahagian-bahagian buatan kayu menjadi reput

e)    Cat mengelupas dan tanggal

f)     Permukaan bata berlumut

g)    Pemasangan dawai letrik menjadi rosak

h)      Suasana kurang sihat untuk kediaman

3.3      Cara-cara mengatasi

Ø  Kelembapan dapat di cegah yang tertentu semasa merancang dan membina bangunan tersebut. Beberapa factor yang di ambil kira semasa merancang bangunan ialah cuaca tempatan,kedudukan bangunan,reka bentuk bangunan dan penyeliaan rapi semasa kerja pembinaan di jalankan. Tindakan-tindakan yang lazim di ambilkan pada bangunan di Malaysia dan Negara-negara tropical ialah mengunakan lapisan kalis lembab secara mendatar atau menegak pada tempat-tempat yang tertentu dalam tembok,lantai dan bumbung di mana kemungkinan besar kelembapan akan berlaku.  Selain dari lapisan kalis lembab,kelembapan boleh di cegah dengan mengadakan lumrah hujan di bawah ambang tingkat atau ambang pintu untuk menghalang air hujan daripada mengalir masuk.

(Sumber:Buku Tan Boon Tong)

3.4      Definisi Kecacatan cat

Ø  Lapisan cat memerlukan penyenggaraan yang tetap dan berterusan untuk menjaga permukaanya supaya sentiasa baik. Penjagaan yang di perlukan adalah dengan mencuci permukaan untuk mengeluarkan habuk dan kotoran bagi memanjangkan hayat cat. Di samping itu,lapisan permukaan dan lapisan yang lain juga perlu di tambah.

Ø  Kecacatan cat adalah bahan moden yang di perbuat daripada bahan-bahan terbaik perlu di periksa dengan teliti sebelum digunakan supaya kemungkinan berlakunya kegagalan pada bahan-bahan tersebut dapat di minimumkan. Pembuat juga mengeluarkan arahan tentang cara-cara mengunakan bahan tersebut dan ini perlu di ikuti. Walaubagaimanapun kecacatan mungkin juga berlaku dalam pelbagai keadaan disebabkan oleh pelbagai punca seprti mutu kerja yang rendah dalam menyediakan permukaan dan meletakan bahan-bahan. Punca-punca yang lain adalah kurang pengetahuan tentang bahan,yang menyebabkan kesilapan pemasangan di tempat yang tidak sepatutnya. Ada juga kemungkinan lapisan bahan tidak melekat ke permukaan di sebabkan keadaan yang lembap

(Sumber:Buku Tan Boon Tong)

3.5      Kecacatan yang disebabkan oleh punca-punca bagi sesuatu lapisan cat

1.    Mengelembung (blistering)

Permukaan cat menjadi menggelembung apabila kelembapan terperangkap di bawah lapisan cat. Kelembapan yang terperangkap akan menolak lapisan cat menjadi gelembung-gelembung kecil. Ini akan menghalang lapisan tersebut melekat pada permukaan dasar. Lapisan cat yang yang mengalami kerosakan seperti ini perlu di buang dan di gantikan dengan cat yang baru. Apa yang penting ialah punca kelembapan di hindarkan terlebih dahulu.

2.    Penjujuhan (bleeding)

Ini merupakan penyebaran bahan berwarna seperti bitumen,kreosot,enapan dammar dan lain-lain lagi yang di gunakan pada permukaan dasar. Kecacatan yang terjadi perlu di buang. Bahan pengalis stypic knotting atau cat asas aluminium perlu di letakan terlebih dahulu sebelum lapisan cat baru di sapu untuk mengelakan kesan penyebaran warna tersebut.

3.    Berkapur (chalking)

Permukaan cat menjadi debu atau bertepung disebabkan oleh pendedahan luaran. Cat berkapur perlu di keluarkan dan permukaan dasar di basuh untuk mendapatkan permukaan yang baik. Permukaan dasar  kemudianya di kaliskan dan di sapu dengan cat baru.

4.    Cissing

Cissing ialah keretakan halus di permukaan lapisan pengemas di sebabkan perbezaan tegangan,permukaan keadaan ini berlaku apabila lapisan asas di sapu di atas lapisan permukaan yang berminyak atau bergris. Lapisan pengemas yang di letakan di atas lapisan asas yang berminyak juga akan memberikan kesan yang sama.

5.    Keperoian

Keperoian merupakan pembentukan hablur-hablur putih di permukaan cat atau di bawah lapisan cat. Hablur ini terbentuk hasil pemeluwapan larutan garam daripada struktur batu bata. Keperoian ini mencacatkan rupa cat dan merosakan lapisan cat. Keperoian yang berlaku hendaklah di bersihkan,di biarkan kering untuk beberapa ketika untuk melihat perkembangannya. Jika kesannya sudah hilang,cat yang baru boleh di sapukan.

3.6      Definisi keretakan

               

Retak pada permukaan atau peda sambungan tembok merupakan kecacatan yang paling lazim di alami dalam pembinaan tembok bata dan konkrit. Keretakan berpunca daripada beberapa kemungkinan seperti :

1.     Pengecutan dan pengembangan yang berlaku pada tembok kerana cuaca berubah.

2.     Mendapan berlaku kerana beban binaan yang berlebihan atau kegagalan asasnya.

3.     Kekurangan dalam rekabentuk seperti besi tetulang yang tidak mencukupi dan sebagainya.

4.     Kesilapan dalam kerja dan pengawalan seperti bata tidak dibasahkan sebelum di ikat, pengawetan tidak dilakukan, bancuhan mortar tidak mengikut nisbah yang ditentukan dan sebagainya.

5.     Bahan-bahan yang bermutu seperti pasir mengandungi kelodak berlebihan dan sebagainya.

(Sumber:Buku Tan Boon Tong)

3.7      Kerosakan dan kemusnahan pada konktit bertetulang

Struktur konkrit bertetulang memerlukan penyenggaraan minimum walaupun ianya mempunyai ketahanlasakan yang tinggi berbanding bahan binaan yang lain. Ini disebabkan oleh konkrit tersebut akan mengalami kerosakan seperti keretakan atau kemusnahan disebabkan oleh beban berlebihan atau keadaan persekitaran. Bagi memastikan kaedah pembaikan yang sesuai dijalankan, beberapa proses perlu dibuat dengan teliti mengikut langkah-langkah seperti berikut :

(i) Pemeriksaan awal di tapak bangunan.

(ii) Penyiasatan dan ujian makmal terhadap sampel dijalankan.

(iii) Menganalisa dan membuat kesimpulan tentang jenis kerosakan.

(iv) Menentukan kaedah pembaikian serta kosnya.

(v) Kerja-kerja pembaikan dilakukan.

(vi) Kerja-kerja pemantauan terhadap pembaikian kerosakan dijalankan.

Sebelum menilai tahap kerosakan yang dialami oleh konkrit dan kaedah untuk membaikinya, maka kerja-kerja pemeriksaan dan penyiasatan bagi menentukan punca kerosakan tersebut perlu dilakukan terlebih dahulu. Contoh kes seperti kebakaran, kerosakan konkrit jenis ini boleh dilihat dengan nyata. Walaubagaimanapun kerosakan yang lain memerlukan penyiasatan dan ujian-ujian tertentu bagi menentukan punca kerosakannya. Tidak semua kerosakan berlaku secara tiba-tiba, sebagai contohnya pemendapan yang berlaku pada asas bangunan atau lebihan beban, keretakannya

berlaku dengan mengambil masa yang panjang. Kemusnahan yang dialami oleh konkrit pula mengambil masa yang lama setelah binaan siap. Berdasarkan pengalaman, kemusnahan konkrit ini agak sukar dikenalpasti puncanya. Pembaikian ke atasnya biasanya memerlukan kerja-kerja pembaikian semula memandangkan kesukaran mengenalpasti punca sebenar berlakunya kemusnahan konkrit.

(Sumber:Buku Tan Boon Tong)

3.8      Keretakan pada konkrit

               

Kerosakan atau kemusnahan konkrit boleh dikatakan berlaku apabila keretakan mula kelihatan. Dengan itu penyiasatan terhadap jenis atau corak keretakan akan memberikan petanda awal untuk mengetahui punca-punca yang menyebabkan kerosakan atau kemusnahan konkrit itu berlaku. Perlu diingatkan rekabentuk konkrit bertetulang adalah bedasarkan kepada keratan keretakan dan kebanyakan kes bagi keretakan halus atau ’crazing’ yang tidak melibatkan kes pengaratan keluli atau tindakbalas alkali-aggregat ianya tidak berbahaya dan tidak perlu dibaiki.

Keretakan berlaku apabila daya tegangan melebihi kekuatan tegangan pada

waktu ianya berlaku. Beberapa keretakan berlaku sebaik sahaja konkrit dituang

iaitu konkrit pada tahap plastik. Jika keretakan pada tahap plastik ini termasuk

pengecutan awal suhu menjadi lebar ianya akan menyebabkan pengaratan keluli

berlaku kerana terdedah dengan persekitaran. Keretakan konkrit pada tahap

’hardened’ pula disebabkan oleh beban yang berlebihan, pergerakan asas bangunan,

kebakaran ataupun konkrit yang terdedah kepada persekitaran yang teruk.

(Sumber:Buku Tan Boon Tong)

3.9      klasifikasi retak

Semasa siasatan dijalankan terhadap kerosakan struktur konkrit, keretakan

selalunya diklasifikasikan mengikut keadaan semulajadi, arah dan lebar keretakan

seperti berikut :

(i) Klasifikasi Retak berdasarkan Arah iaitu ’longitudinal

cracks’,’transverse cracks’, ’diagonal cracks’ atau ’random cracks’.

(ii) Klasifikasi Retak berdasarkan Lebar iaitu ’hairline cracks (0.1mm), ’fine cracks (0.1mm – 1mm), ’medium cracks’(1mm – 2mm) dan

’wide cracks’ (> 2mm).

Keretakan yang tidak aktif ialah keretakan di mana lebarnya tidak berubah.

Keretakan ini dibaiki dengan menggunakan bahan yang ’rigid’. Manakala

keretakan yang aktif pula diistilahkan sebagai keretakan di mana lebarnya berubahubah

kerana pertambahan atau pengurangan beban dan apabila perubahan suhu

berlaku. Bahan untuk membaiki keretakan ini hendaklah dari jenis ’flexible’ kerana

ia dapat membenarkan pergerakan keretakan tersebut. Keretakan menjadi lebih

aktif apabila lebarnya semakin bertambah dengan masa terutama keretakan ini

disebabkan oleh berlakunya pengaratan keluli atau pergerakan asas bangunan.

Kerja-kerja pembaikian keretakan aktif ini hendaklah didahului dengan

mengenalpasti punca sebenarnya, jika tidak keretakan masih juga berlaku selepas

pembaikian dilakukan. Arah keretakan juga memain peranan yang penting bagi mengetahui atau memilih kaedah pembaikian yang sesuai. ’Longitudinal cracks’, mendedahkan tetulang keluli kepada pencemaran dari persekitaran bagi membolehkan proses pengaratan berlaku. ’Transverse cracks’ yang berlaku mungkin serius mungkin

tidak, ianya bergantung kepada lebar keretakan, lokasi atau kawasan yang terdedah

kepada persekitaran. ’Diagonal cracks’ adalah berpunca dari kegagalan ricih dan

keretakannya terjadi secara tiba-tiba. ’Randoms cracks’ biasanya tidak berbahaya

melainkan keretakannya disebabkan oleh kebakaran atau kemusnahan oleh tindakan

kimia di dalam konkrit.

3.10   Pemantauan terhadap keretakan

               

Keretakan biasanya tidak berbahaya kecuali disebabkan oleh pengaratan keluli. Jika keretakan halus yang berlaku, kerja-kerja pembaikian tidak perlu disegerakan. Kerja-kerja pemantauan sangat-sangat diperlukan terutamanya bagi keretakan pada asas bangunan. Pergerakan keretakan boleh dikesan dengan menggunakan alat ’glass tell-tales’. Keretakan yang disebabkan oleh struktur lemah atau tekanan suhu menunjukkan perubahan yang ketara dan memerlukan pemantauan yang teliti terhadap keretakannya. Jika struktur konkrit mengalami kemusnahan yang teruk, pemantauan terhadap keretakan akan memberikan peringatan bahawa kerja-kerja pembaikian hendaklah dijalankan dengan segera. Kaedah alternatif untuk mengukur lebar keretakan ialah dengan menggunakan alat ’demountable mechanical gauge (Demec)’. Kesan terhadap tindakan suhu dan perubahan cuaca adalah diambilkira.

(Sumber:Buku Tan Boon Tong)

6.0          KESIMPULAN

Penyenggaraan hendaklah dilihat sebagai satu fungsi yang perlu di beri keutamaan. Kerja penyenggaraan yang dilakukan berdasarkan “rosak-baiki” hendaklah dielakkan kerana tidak ekonomik. Diperingkat awal perancangan perlaksanaan penyenggaraan yang bersistematik akan melibatkan kewangan yang tinggi tetapi jika di ambil kira kos jangka panjang ianya lebih ekonomik dan praktikal. Penilaian objektif perlu dibuat sebelum keputusan di ambil samada menggunakan perkhidmatan buruh langsung atau kontraktor. Mana-mana kaedah yang dipilih hendaklah memberi kelebihan dari segi kos, kualiti, masa dan keselesaan. Tanpa memberikan penekanan kepada perkara-perkara di atas penyenggaraan sesuatu aset tidak lengkap dan keberkesanannya akan terjejas.